Շների բաբեզիոզը վտանգավոր մակաբուծային հիվանդություն է, որը ազդում է շների արյան վրա։ Այս հիվանդությունը, որն առաջանում է Babesia մակաբույծի կողմից, փոխանցվում է տիզերի խայթոցի միջոցով և կարող է հանգեցնել ծանր հետևանքների, եթե ժամանակին չախտորոշվի և չբուժվի։ Մակաբույծը ներխուժում է կարմիր արյան բջիջները՝ առաջացնելով դրանց քայքայում և հանգեցնելով լուրջ բարդությունների, ինչպիսիք են անեմիան և օրգանների դիսֆունկցիան։ Բաբեզիոզը լայն տարածված է աշխարհով մեկ և հաճախ փոխանցվում է տիզերի, հատկապես Ixodes ցեղի տիզերի միջոցով, որոնք հաճախ հանդիպում են անտառներում և մարգագետիններում։ Առանց արագ միջամտության այս հիվանդությունը կարող է հանգեցնել ծանր և նույնիսկ մահացու բարդությունների, ներառյալ օրգանների վնասվածքներ և ծանր անեմիա։ Կարևոր է նշել, որ վաղ ախտորոշումը և ժամանակին բուժումը զգալիորեն բարձրացնում են կենդանու հաջող ապաքինման հնարավորությունները։
Պատճառներ և փոխանցման ուղիներ
Բաբեզիոզը փոխանցվում է տիզերով, հատկապես Ixodes ցեղի տիզերով։ Երբ տիզը խայթում է, մակաբույծները ներթափանցում են շան արյունատար համակարգ, որտեղ նրանք ներխուժում են կարմիր արյան բջիջները՝ դրանք քայքայելով և առաջացնելով ծանր հետևանքներ։ Կարմիր արյան բջիջների քայքայումը բերում է անեմիայի, որն էլ իր հերթին առաջացնում է թթվածնի պակաս մարմնի հյուսվածքներում։ Սա կարող է արտահայտվել որպես թուլություն, անտարբերություն և ակտիվության նվազում շան մոտ, ինչպես նաև այլ վտանգավոր պայմաններ, ներառյալ օրգանների աշխատանքի խանգարում։ Հարկ է հաշվի առնել նաև, որ տիզերը կարող են ակտիվ լինել ամբողջ տարվա ընթացքում, հատկապես տաք շրջաններում, ուստի անհրաժեշտ է պահպանել նախազգուշական միջոցներ ամեն ժամանակ։
Բաբեզիոզի ախտանիշները
Բաբեզիոզի ախտանիշները կարող են տարբեր լինել և կախված են այնպիսի գործոններից, ինչպիսիք են կենդանու տարիքը, իմունային համակարգի վիճակը, ընդհանուր առողջական վիճակը և արյան մեջ մակաբույծների քանակը։ Ամենատարածված ախտանիշներն են՝
- Ջերմության բարձրացում, որը կարող է հասնել մինչև 40°C և ուղեկցվել դողումով;
- Ընդհանուր թուլություն, անտարբերություն, ակտիվության նվազում և շարժվելու ցանկության բացակայություն;
- Խուսափում կերից, որը կարող է բերել քաշի զգալի կորստի;
- Դեղնախտ (կախված կարմիր արյան բջիջների վնասվածքի աստիճանից), որը դրսևորվում է լորձաթաղանթների և մաշկի դեղնածությամբ;
- Ուրեմիա (արյան մեջ միզանյութի բարձր մակարդակ), որը կարող է խաթարել երիկամների աշխատանքը;
- Արյուն մեզի մեջ (հեմոգլոբինուրիա), որի պատճառով մեզը դառնում է մուգ, կարմրավուն կամ շագանակագույն;
- Արագ շնչառություն, շնչառության դժվարություն՝ պայմանավորված օրգանիզմում թթվածնի պակասով;
- Լնդերի և այլ լորձաթաղանթների գունատություն։
Ախտանիշները կարող են արտահայտվել տարբեր ձևերով՝ կախված հիվանդության ծանրության աստիճանից։ Որոշ ախտանիշներ կարող են աննկատ մնալ վաղ փուլերում, ինչը բարդացնում է ախտորոշումը։ Հետևաբար, կարևոր է հնարավորինս շուտ դիմել անասնաբույժին՝ ախտորոշման և բուժման համար։ Երբեմն բաբեզիոզը կարող է ընթանալ թաքնված ձևով, ինչը բարդացնում է ախտորոշումը։ Ուստի ցանկացած կասկածի դեպքում կարևոր է անհապաղ դիմել անասնաբույժի։
Արյան քսուքը բաբեզիոզի համար մանրադիտակով։ Լուսանկարում հստակ երևում են առողջ էրիթրոցիտները, ինչպես նաև կադրի կենտրոնում գտնվող 2 վարակված էրիթրոցիտները, որոնց ներսում զարգանում են բաբեզիաները։
Բաբեզիոզի բուժումը
Եթե կա բաբեզիոզի կասկած, անհրաժեշտ է անհապաղ դիմել անասնաբույժին։ Ինքնաբուժումը չափազանց վտանգավոր է և կարող է վատթարացնել կենդանու վիճակը, ուստի կարևոր է բուժումը վստահել միայն որակավորված անասնաբույժի։
Կարևոր է նաև կենդանու իմունային համակարգի աջակցությունը, որը կարող է ներառել իմունոմոդուլյատորների և վիտամինային համալիրների օգտագործումը։ Ծանր դեպքերում կարող է անհրաժեշտ լինել կենդանու հոսպիտալիզացիա՝ շուրջօրյա վերահսկման և ինտենսիվ խնամքի համար։ Բաբեզիոզի բուժումը պահանջում է համալիր մոտեցում և կենդանու վիճակի մշտական մոնիտորինգ, քանի որ հիվանդությունը կարող է արագ զարգանալ և հանգեցնել բարդությունների։
Բաբեզիոզի կանխարգելումը
Բաբեզիոզից պաշտպանվելու լավագույն միջոցը շանը տիզերի խայթոցներից պաշտպանելն է։ Կանխարգելիչ մշտական բուժումները կարևոր են՝ սովորաբար յուրաքանչյուր 6-12 շաբաթը մեկ, կախված օգտագործվող միջոցների տեսակից և անասնաբույժի առաջարկներից։ Սա ներառում է հատուկ հակատիզային միջոցների օգտագործումը, ինչպիսիք են սփրեյները, հոլկինի վրա օգտագործվող կաթիլները և վզնոցները, որոնք պաշտպանում են կենդանուն մակաբույծներից։ Կարևոր է պարբերաբար թարմացնել պաշտպանությունը տիզերից, քանի որ այդ միջոցների ազդեցության ժամանակահատվածը սահմանափակ է, և պաշտպանությունը պետք է լինի շարունակական։ Բացի այդ, շան բրդի և մաշկի պարբերական զննումները զբոսանքներից հետո, հատկապես խոտերի մեջ, զբոսայգիներում և անտառներում, կօգնեն ժամանակին հայտնաբերել և հեռացնել տիզերը մինչև խայթելը։
Բացի այդ, խորհուրդ է տրվում խուսափել այն վայրերից, որտեղ տիզերի առկայության բարձր հավանականություն կա, հատկապես նրանց ակտիվության շրջանում։ Կարևոր է հիշել, որ տիզերը կարող են գտնվել ոչ միայն անտառներում, այլ նաև քաղաքային զբոսայգիներում և նույնիսկ բնակելի տարածքներում։ Եթե տիզ եք գտնում ձեր կենդանու վրա, անհրաժեշտ է այն անհապաղ հեռացնել հատուկ գործիքների միջոցով և խորհրդակցել անասնաբույժի հետ՝ հետագա գործողությունների համար։
Հիշեք, որ ժամանակին անասնաբույժի միջամտությունը կարող է փրկել ձեր կենդանու կյանքը։ Եթե ձեր շանը ցուցաբերում է վերը նշված ախտանիշներից որևէ մեկը, մի հետաձգեք այցը անասնաբուժական կլինիկա։ Մեր կլինիկան առաջարկում է բաբեզիոզի ախտորոշման և բուժման լիարժեք ծառայություններ, ինչպես նաև խորհուրդներ հիվանդության կանխարգելման վերաբերյալ, որպեսզի ձեր կենդանին մնա առողջ և ակտիվ։